The Community Journey : การสร้าง Maker รุ่นใหม่กับ
งานเฟอร์นิเจอร์ไม้ไผ่ที่ อ. สันติสุข จ. น่าน
วันที่ 20-23 เดือนมีนาคม 2022 ที่ผ่านมา FabLab Bangkok ได้มีโอกาสร่วมกัน จัดเวิร์กช็อป (Workshop) กับ KMUTT Social Lab และ บริษัท วงศ์ไผ่ จำกัด ได้จัดอบรมการทำเฟอร์นิเจอร์จากไม้ไผ่ การใช้เครื่องมือ การนำวัสดุที่เหลือใช้มาตกแต่งและการทรีทเม้นท์ไผ่ (Bamboo treatment) เพื่อเพิ่มทักษะให้กับชุมชน เพิ่มมูลค่าให้กับไม้ไผ่และเพิ่มโอกาสในการสร้างรายได้ให้กับชุมชน อ.สันติสุข จ.น่าน และแน่นอนว่าการจัดกิจกรรมในครั้งนี้ เป็นครั้งแรกที่เราต้องออกไปทำงานนอกสถานที่และเป็นการออกนอกสถานที่เพื่อแชร์ประสบการณ์ เทคนิค วิธีคิดและการสร้างสรรค์งานในสไตล์ FabLab Bangkok เพื่อให้กับชุมชน เรื่องราวจะเป็นอย่างไรต้องลองติดตามดูกัน
“ไม้ไผ่ ” เป็นวัตถุดิบที่ชุมชนและกลุ่มกลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปรรูปไผ่ครบวงจร อ. สันติสุข จ.น่าน รู้จักและคุ้นเคยเป็นอย่างดี เป็นวัตถุดิบที่ถูกใช้ในหลาย ๆ บทบาท ถูกใช้ชีวิตประจำวันในหลากหลายมิติ แน่นอนว่า จ. น่านเอง ก็มีพื้นที่เพาะปลูกอยู่หลายหมื่นไร่ แต่ไม้ไผ่เองกลับ ไม่สร้างรายได้อย่างที่ควรจะเป็น ด้านชุมชนเองก็มีแนวคิดที่อยากจะต่อยอดให้สิ่งที่มี เกิดประโยชน์สูงสุด ดังนั้น KMUTT Social Lab จึงได้ริเริ่มโครงการ “นวัตกรชุมชนน่าน เพื่อพัฒนาทักษะการเพิ่มมูลค่าจากไผ่เพื่อสร้างรายได้ส่งเสริมเป็นอาชีพ ” เล็งเห็นศักยภาพของ FabLab Bangkok เป็นหนึ่งในหน่วยงานของ KX Knowledge Xchange ที่จะสามารถสนับสนุนในกิจกรรมของการเพิ่มทักษะและแชร์ประสบการณ์เกี่ยวกับการสร้างสรรค์ชิ้นงานได้ นั่นจึงเป็นที่มาของการเดินทางของ FabLab Bangkok ในครั้งนี้
โจทย์สำหรับวันนี้ คือ
“เฟอร์นิเจอร์ไม้ไผ่ที่เข้ากับบริบทของสังคมเมืองที่คนมีพื้นที่การใช้งานค่อนข้างจำกัดและพื้นที่ส่วนใหญ่ถูกออกแบบตกแต่งในสไตล์โมเดิร์น (Modern Style)”
ดังนั้น งานไม้ไผ่แบบดั้งเดิมจึงไม่เข้ากับสิ่งที่พูดมาตอนต้นเท่าไหร่ ทั้งในเรื่องขนาดและการออกแบบ
ความยากในการทำงานครั้งนี้ คือ ความแตกต่างกันของผู้ร่วมกิจกรรม ทั้งเรื่องของทักษะและอายุของผู้เข้าร่วมเวิร์กช็อป (Workshop) แต่ละคนค่อนข้างห่างกันมาก ๆ มีตั้งแต่วัยรุ่นจนไปถึงคุณปู่-คุณตาวัยเกษียณ ในด้านทักษะช่างก็มีตั้งแต่คนไม่เคยใช้เครื่องมือเลยไปจนถึงช่างทำเฟอร์นิเจอร์ไม้ไผ่แบบมืออาชีพ และเวลาในการทำ เวิร์กช็อป (Workshop) ที่มีอยู่อย่างจำกัด
“เฟอร์นิเจอร์ไม้ไผ่” ต้องถูกออกแบบให้น่าสนใจ ตอบโจทย์บริบทสังคมเมืองเรื่องพื้นที่ใช้สอย ขนาดต้องกะทัดรัดแต่ยังคงความแข็งแรง รูปลักษณ์ต้องไปได้กับไลฟ์ไตล์ (life style) เพื่อตอบโจทย์ลูกค้ากลุ่มคนเมือง ส่วนขั้นตอนการทำงาน ต้องไม่ง่ายจนคนที่มีทักษณะสูงไม่สนใจทำ หรือ ยากจนคนที่ไม่มีทักษะเลยทำตามไม่ได้ และสำคัญที่สุดคือทั้งหมดที่กล่าวมาต้องจบภายใน 2 วัน จากข้อจำกัดต่าง ๆ ทำให้เราตัดสินใจทำ “เก้าอี้บาร์ ” ในการทำกิจกรรมในครั้งนี้
เริ่มกิจกรรมด้วยภาคบรรยายที่เกี่ยวข้องกับ หลักการออกแบบเบื้องต้น วิธีคิด วางแผนการผลิต เทคนิคการใช้เครื่องมือแบบต่าง ๆ พูดคุยเพื่อชี้ให้เห็นถึงรูปแบบการทำงานอีกรูปแบบหนึ่งที่ต้องการการออกแบบและวางแผนที่ดีก่อนลงมือทำ เพื่อให้ชุมชนมีหลัก มีตัวช่วยเวลาต้องการออกแบบเฟอร์นิเจอร์ไม้ไผ่ของตัวเองในอนาคต รวมถึงเรื่องของช่องทางการจัดจำหน่าย กรณีศึกษาของคนขายงานเฟอร์นิเจอร์ไม้ไผ่ในรูปแบบต่าง ๆ เพื่อชี้ให้เห็นโอกาสและความเป็นไปได้ของงานไม้ไผ่ที่มีอยู่ในตลาด จากนั้นเป็นเรื่องของหลักการในการประกอบเฟอร์นิเจอร์ให้แข็งแรง ด้วยแทนนิคการเข้าเดือยและการดามตามรอยต่อในจุดต่าง ๆ
การประกอบเฟอร์นิเจอร์ไม้ไผ่ในวันนี้ ใช้เทคนิคของ VC bamboo ที่ใช้หลัการเข้าเดือยไม้ไผ่ที่มีความพอดีกับรูเจาะ โดยใช้อุปกรณ์ที่มีลักษณะคล้ายกับหัวเหล่าดินสอในการเตรียมชิ้นงานก่อนประกอบให้พอดีกับรูเจาะร่วมกับการดามแบบสามเหลี่ยมในแต่ละตำแหน่งที่มีการเข้าเดือย ด้วยเทคนิคเหล่านี้สามารถทำให้งานเฟอร์นิเจอร์ไม้ไผ่ที่ทำขึ้นจากไม้ขนาดเล็กมีความแข็งแรงขึ้นมาได้
การทำกิจกรรมในวันนี้จะเน้นกระบวนการผลิตง่าย ไม่ซับซ้อน และยังใช้เครื่องมือการผลิตแบบพื้นฐานที่ชุมชุนสามารถเข้าถึงได้ง่าย ทำให้ชุมชนสามารถนำเทคนิคและวิธีการเหล่านี้ไปต่อยอดกับงานของตนเองให้มีความหลากหลายในอนาคตได้
ขั้นตอนสุดท้ายที่จะขาดไม่ได้ คือ การเก็บรายละเอียด ตกแต่งชิ้นงานให้เรียบร้อย ทำสีให้สวยงาม เป็นการเพิ่มมูลค่าของชิ้นงานอีกหนึ่งช่องทาง ซึ่งเป็นกระบวนการที่ต้องใช้เทคนิคและเวลาในการทำงานค่อนข้างสูงเนื่องจากไม้ไผ่เป็นไม้ที่มีผิวมันและมีส่วนผสมที่เป็นซิลิกา (Silica) ทำให้การทำสีด้วยวิธีปกติไม่ได้ การเตรียมผิวชิ้นงานและการเลือกใช้สีให้ตรงกับสมบัติของไม้ไผ่นั้นจึงเป็นอีกขึ้นตอนที่จะส่งผลต่อคุณภาพของเฟอร์นิเจอร์ไม้ไผ่อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
การจัดเวิร์กช็อป (Workshop) จบลงอย่างสนุกสนานและได้รับประสบการณ์ดี ๆ กลับบ้าน ผู้ร่วมกิจกรรมได้รับ “เก้าอี้บาร์” ที่ตัวเองได้ลงมือทำกลับไปใช้งานที่บ้านพร้อมกับความรู้ ความเข้าใจ เทคนิค หลักการออกแบบเบื้องต้นที่จะสามารถนำไปปรับใช้ในการทำงานได้ ที่สำคัญ คือ ชุมชนได้ความมั่นใจอย่างเต็มเปี่ยมว่าการออกแบบที่ดี อ้างอิงกลุ้มเป้าหมาย สามารถเพิ่มโอกาสในการขายเฟอร์นิเจอร์ไม้ไผ่ได้อย่างแน่นอน เนื่องจากระหว่างการทำเวิร์กช็อป (Workshop) ได้มีผู้ประกอบการเข้ามาพูดคุยเพื่อสอบถามราคากันตั้งแต่ชิ้นงานยังไม่เสร็จเลย
ใครที่สนใจอยากพัฒนาผลิตภัณฑ์ต้นแบบ สามารถเพิ่มเพื่อนได้ที่ LINE official: @fablabbkk
สำหรับคนที่สนใจ ในปีนี้….. เรามีกิจกรรมดี ๆ แบบนี้ตลอดทั้งปีให้ได้เข้าร่วม
ติดตามกันได้ที่
Facebook : FabLab Bangkok หรือ KX Knowledge Xchange เพื่อไม่พลาดกิจกรรมดี ๆ ที่รออยู
